Zgaga wywołana jest cofaniem się treści pokarmowej do przełyku, wywołując w konsekwencji uczucie pieczenia i palenia w okolicach zamostkowych. Jakie leki można stosować w celu złagodzenia nieprzyjemnych objawów? Jak działają leki zobojętniające?

Zgaga to uczucie pieczenia i palenia w dołku podsercowym lub za mostkiem, który niekiedy dochodzi aż do gardła. Cechą charakterystyczną zgagi jest fakt, że jej objawy nasilają się po zjedzeniu obfitego posiłku — zwłaszcza wtedy, gdy przyjmujemy pozycję leżącą. Wywołana jest cofaniem się treści pokarmowej i kwasu solnego z żołądka do przełyku. Kwas drażni nabłonek przełyku, który w przeciwieństwie do nabłonka żołądka, nie jest przystosowany do kontaktu z takim silnym czynnikiem drażniącym [1].

Leki, które mogą łagodzić zgagę

Do łagodzenia uciążliwych objawów zgagi przeznaczone są głównie 3 grupy leków:

1. inhibitory pompy protonowej, które obniżają produkcję kwasu solnego w żołądku: omeprazol, pantoprazol, esomeprazol;
2. blokery receptora histaminowego H2: ranitydyna (obecnie wycofana), famotydyna;
3. leki zobojętniające kwas solny, neutralizujące kwaśny odczyn treści żołądkowej: sole glinu, magnezu, wapnia, alginiany [1,2].

Leki zobojętniające kwas żołądkowy

Leki zobojętniające kwas żołądkowy (antacida) zawierają głównie związki nieorganiczne, które wchodzą w reakcję z kwasem solnym, tym samym go neutralizując. Ich działanie jest szybkie, ale krótkotrwałe. Stosuje się je doraźnie, w momencie wystąpienia uciążliwego pieczenia. 

Antacida są bezpieczne, można je stosować również w ciąży i w trakcie karmienia piersią. Niemniej należy mieć na uwadze, aby w trakcie ich stosowania nie doprowadzić do przedawkowania i nadmiernego spożycia magnezu lub wapnia. Nadmiar tych pierwiastków może przyczynić się m.in. do upośledzonego wchłaniania innych mikroelementów.

Jeśli pacjent stosuje jednocześnie kilka różnych leków na zgagę, musi pamiętać o zachowaniu odstępu między nimi. Antacida zmieniają odczyn w żołądku, co może negatywnie odbić się na wchłanianiu pozostałych leków, np. famotydyny. Aby zapewnić jej maksymalną biodostępność, wymaga ona kwaśnego środowiska. W związku z tym pacjent najpierw powinien przyjąć famotydynę, a dopiero po 2-3 godzinach leki zobojętniające kwas solny [3,4].

Jakie działania niepożądane mogą wywołać?

Leki zobojętniające kwas solny są na ogół dobrze tolerowane. Niemniej ich stosowanie, tak jak każdego innego leku, jest obarczone ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Wśród nich wyróżnia się głównie zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym nudności, wymioty, biegunkę, zaparcia, wzdęcia [4,5].

Jakie leki zobojętniające można kupić w aptece?

Leki zobojętniające kwas solny są dostępne w aptekach bez recepty. Można je podzielić na kilka grup ze względu na ich postać: tabletki, tabletki do ssania, tabletki do rozgryzania i żucia oraz zawiesiny doustne. Poniżej znajduje się lista przykładowych, dostępnych leków o powyższym działaniu.

Tabletki:

• Maalox: 1 tabletka zawiera 400 mg wodorotlenku glinu i 400 mg wodorotlenku magnezu.

Tabletki do ssania:

• Rennie: 1 tabletka zawiera 680 mg węglanu wapnia i 80 mg magnezu węglanu ciężkiego.

Tabletki do rozgryzania i żucia:

• Alugastrin: 1 tabletka zawiera 340 mg dihydroksyglinowo-sodowego węglanu;
• Manti: 1 tabletka zawiera 200 mg wodorotlenku glinu, 200 mg wodorotlenku magnezu i 25 mg symetykonu;
• Gaviscon: 1 tabletka zawiera 250 mg alginianu sodu, 133,5 mg wodorowęglanu sodu oraz 80 mg węglanu wapnia.

Zawiesina doustna:

• Alugastrin: 15 ml leku zawiera 1,02 g dihydroksyglinowo-sodowego węglanu;
• Gaviscon: 10 ml leku zawiera 500 mg alginianu sodu, 267 mg wodorowęglanu sodu oraz 160 mg węglanu wapnia;
• Maalox: 100 ml zawiesiny zawiera 3,5 g glinu wodorotlenku i 4,0 g magnezu wodorotlenku;
• Gelatum Aluminii Phosphorici: 100 g zawiesiny zawiera 4,5 g fosforanu glinu. 

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50665,zgaga (dostęp z dnia 22.02.2022)
2. World Gastroenterology Organisation Global Guidelines; GERD Global Perspective on Gastroesophageal Reflux Disease.
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Famogast
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Rennie
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Gaviscon