Zgaga to problem polegający na podrażnieniu przełyku przez soki żołądkowe, które odpowiadają za trawienie treści pokarmowej. Efektem tego jest mniej lub bardziej nasilone uczucie palącego pieczenia, któremu mogą towarzyszyć inne dolegliwości m.in. nieświeży oddech czy wyrazisty, kwaśny posmak w ustach. W celu zwalczenia zgagi poleca się zmienić nawyki żywieniowe i wyeliminować niektóre produkty z codziennej diety – czego należy unikać?
Czego nie jeść przy zgadze?
Przyczyną zgagi jest rozluźnienie mięśni zwieracza dolnego przełyku. To struktury zapobiegające cofaniu się treści pokarmowej, która zostaje poddana wstępnemu trawieniu w żołądku. Poluzowanie zwieracza przełyku sprawia, że pokarm wraz z kwasem żołądkowym ulega cofnięciu do górnych części przewodu pokarmowego i tym samym powoduje jego podrażnienie. Nawracająca zgaga sprawia, że komórki nabłonka przełyku mogą ulec trwałemu uszkodzeniu, co w konsekwencji może doprowadzić np. do dolegliwości bólowych czy zmian zapalnych.
Zgaga to w przeważającej liczbie przypadków efekt nieprawidłowego odżywiania. Problemy ze zgagą znacznie częściej występują u osób z nadwagą lub otyłych, które oprócz nadprogramowych kilogramów czy niewłaściwych nawyków żywieniowych stronią od aktywności fizycznej. Dlatego jednym z pierwszych kroków do przeciwdziałania zgadze jest wyeliminowanie z jadłospisu artykułów spożywczych, które przyczyniają się do zaostrzenia stanu pacjenta i potęgują występowanie nadkwasoty. Mowa tu o:
- pomidorach,
- tłustym nabiale,
- cebuli i czosnku,
- tłustym czerwonym mięsie,
- owocach cytrusowych i sokach,
- produktach w zalewach octowych,
- twardych tłuszczach np. margaryna
- czekoladzie mlecznej, słodyczach, deserach,
- ciężkostrawnych posiłkach smażonych na głębokim tłuszczu,
- ostrych przyprawach np. pieprz, kumin, kurkuma, ostra papryka i papryka chilli, chrzan
- alkoholu, mocnej herbacie, kawie, napojach gazowanych i napojach zawierających kofeinę (np. napoje energetyczne).
Dieta refluksowa – co jeść, aby zmniejszyć zgagę?
Zmiana nawyków żywieniowych i wprowadzenie zdrowej diety pozwala nie tylko zmniejszyć częstotliwość występowania zgagi, ale i całkowicie wyeliminować ten problem. Przede wszystkim korzystny wpływ odgrywa błonnik i probiotyki – niejednokrotnie u podstaw zgagi leżą problemy związane z kiepskim stanem mikrobiomu czy dysbioza jelitowa. Źródłem błonnika powinny być przede wszystkim świeże warzywa. Warto postawić na rośliny o odczynie zasadowym np. na buraki, marchew, kalafiory czy rzodkiew. Dzięki temu dodatkowo wspomogą neutralizację przesadnej kwaśności soku żołądkowego. Oprócz tego dobrze jest włączyć pełnoziarniste pieczywo, grube kasze, ciemne makarony, strączki, orzechy i niektóre owoce (np. jagody).
Ponadto wartościowym rozwiązaniem będą takie produkty jak:
- imbir,
- sok aloesowy,
- niegazowana woda mineralna,
- chude mleko i przetwory mleczne,
- kiszonki np. kimchi, ogórki kiszone,
- ziołowe herbaty i napary np. z mięty, rumianku,
- chude mięso i wyroby wędliniarskie, najlepiej swojskie i nieprzetworzone.
Inne sposoby na zgagę
Walka ze zgagą nie powinna obejmować wyłącznie diety. Oprócz tego zaleca się wprowadzić kilka innych zmian w codziennym trybie życia. Mowa tu m.in. o ograniczeniu lub całkowitym rzuceniu palenia, wprowadzeniu regularnej aktywności fizycznej, unikaniu nocnego objadania – zwłaszcza tuż przed planowanym snem, noszeniu luźnych ubrań (przede wszystkim w pasie) oraz odpowiednim ułożeniu ciała do snu (tj. z głową uniesioną powyżej żołądka). W niektórych przypadkach zaleca się włączyć farmakoterapię np. preparatami zawierającymi węglany sodu i wapnia lub leki z kategorii inhibitorów pompy protonowej (IPP).
Bibliografia:
- Lipiński M. „Różne oblicza choroby refluksowej przełyku wymuszają indywidualne podejście do pacjenta. Czym dysponujemy?.” Lekarz POZ 2020, 4: 187-195.
- https://dietetycy.org.pl/co-na-zgage/
- https://dietetycy.org.pl/sposoby-na-zgage/
