Czym jest zgaga?
Zgaga to termin odnoszący się do charakterystycznego uczucia palenia w przełyku i dolegliwości bólowych zlokalizowanych za mostkiem. Problem ten stanowi rezultat przedostawania się kwasu solnego i soku żołądkowego do przełyku, co powoduje podrażnienie wyścielającego go nabłonka. Pojawienie się zgagi jest przeważnie wynikiem nieprawidłowego odżywiania się np. spożycia dużej ilości jedzenia obfitującego w tłuszcz, cukry czy sól. Niekiedy problem zgagi może nastąpić wskutek wypicia innych napojów niż woda (np. napoje z kofeiną jak kawa czy mocna herbata, napoje alkoholowe, słodkie i gazowane napoje kolorowe), palenia papierosów, jedzenia w pośpiechu lub spożycia sporej kolacji. Warto podkreślić, że zgaga znacznie częściej występuje wśród osób otyłych, stosujących antybiotyki oraz stroniących od aktywności fizycznej.
Czym jest niestrawność?
Niestrawność to nazwa dla wszelkich niedogodności związanych z zaburzeniem prawidłowych funkcji trawiennych. Nie jest to konkretny problem, a zespół objawów, do których zalicza się ból oraz uczucie pieczenia w górnych partiach brzucha, odbijanie, wzdęcia, szybkie odczucie sytości i poposiłkowego przepełnienia oraz wspomniana zgaga. Niekiedy może dojść do obstrukcji (zaparć). Pojawienie się niestrawności może stanowić rezultat nieodpowiedniej diety, niemniej jednak jest często wynikiem szeregu chorób np. zespołu jelita drażliwego (IBS), refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD), choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy, zmian zapalnych trzustki, schorzeń wątroby oraz chorób pęcherzyka i dróg żółciowych. Warto też podkreślić, że niestrawność może rozwijać się wskutek problemów z psychiką np. jako efekt nadmiernego oddziaływania stresu i nerwicy.
Zgaga i niestrawność – jak sobie z tym radzić?
Walkę ze zgagą i niestrawnością należy rozpocząć od zmiany nawyków żywieniowych. Niezbędne jest wyeliminowanie produktów przetworzonych i całkowite zrezygnowanie z posiłków typu fast food. Podstawą w diecie powinny być posiłki przygotowywane poprzez gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez uprzedniego smażenia oraz pieczenie. Równie istotne jest ograniczenie produktów wysokotłuszczowych np. tłustego nabiału, czerwonego mięsa. Ponadto niekorzystne będą wzdymające produkty spożywcze np. duże ilości strączków, tofu. W jadłospisie nie mogą też znaleźć się takie artykuły jak kawa, herbata z mięty, czekolada, napoje gazowane (w tym woda).
Jeżeli chodzi o postępowanie wymierzone stricte w ograniczenie zgagi i niestrawności, to powinno obejmować:
- napary z nasion lnu (siemię lniane),
- stosowanie preparatów z probiotykami,
- stosowanie ziół np. soku aloesowego (niesłodzonego), herbata rumiankowa, dodatek kurkumy lub kminku do codziennych posiłków,
- farmakoterapię lekami dostępnymi bez recepty np. famotadyna (Ranigast), wodorotlenek glinu i magnezu (Maalox), węglad dihydroksyglinowo-sodowy (Alugastrin) czy inhibitory pompy protonowej jak omeprazol (Bioprazol).
Ponadto niezbędne jest zrzucenie nadmiernej masy ciała i wdrożenie regularnej aktywności fizycznej. Obie kwestie pozwalają na wyregulowanie pracy jelit i pomagają w przeciwdziałaniu problemom z niestrawnością, co jednocześnie pomaga ograniczyć niedogodności w formie zgagi.
Bibliografia:
- McRorie Jr JW. „Heartburn: lifestyle modifications and over-the-counter medications.” Nutrition Today 2018, 53(1): 18-25.
- Badillo R., Francis D. „Diagnosis and treatment of gastroesophageal reflux disease.” World Journal of Gastrointestinal Pharmacology and Therapeutics 2014, 5(3): 105-112.
- Waśko-Czopnik D. „Dyspepsja czynnościowa.” Medycyna po Dyplomie 2011(20), 4(181): 83-87.
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/78016,zgaga-i-pieczenie-w-nadbrzuszu
